Khi quả sầu riêng được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, giá thu mua quả sầu riêng tăng theo ngày. Nhiều nông dân tại khu vực ĐBSCL đã ồ ạt bỏ lúa, mít để trồng sầu riêng. Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) đã ra văn bản “nóng” để khuyến cáo về việc này.
Diện tích trồng sầu riêng tăng mạnh
Năm nay, sầu riêng lên cơn sốt, có lúc chạm 190.000 đồng/kg khiến nông dân đua nhau mở rộng diện tích.
Tại Tiền Giang, diện tích sầu riêng đã tăng từ gần 4.000 ha lên 20.000 ha chỉ trong vài tháng. Tương tự, tại Long An, người dân cũng đang ồ ạt chuyển diện tích từ trồng lúa, mít sang sầu riêng với mong muốn kiếm lời cao hơn.
Người dân đua nhau trồng sầu riêng, diện tích vùng trồng vượt kế hoạch định hướng 2030
Còn ở Đồng Tháp, theo lời anh Nguyễn Hoàng Việt (xã Phú Điền, huyện Tháp Mười) cho hay, hiện nhà anh có tới 10.000 m2 trồng sầu riêng. “Trước đây bà con chủ yếu sống nhờ cây lúa, nhưng gần đây, rất nhiều hộ đã chuyển sang cây trồng khác, nhất là cây sầu riêng. Bởi sầu riêng mang lại lợi nhuận hơn hàng chục lần so với cây lúa” – anh Việt nói.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, chỉ trong 10 năm, diện tích sầu riêng đã tăng lên đang kể. Hiện cả nước có khoảng 90.000 ha sầu riêng đang cho thu hoạch với sản lượng 1,3 triệu tấn quả một năm.
Trước thực trạng trên, Cục trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa có công văn chỉ đạo về việc phát triển cây sầu riêng tại các tỉnh, thành phía Nam. Công văn nêu rõ sầu riêng đang có tình trạng phát triển “nóng” tại ĐBSCL, Đông Nam Bộ và Tây Nguyên, đặc biệt là mở rộng diện tích ở các vùng có điều kiện đất đai, sinh thái không phù hợp; chặt cafe, hồ tiêu để trồng sầu; chuyển đổi đất trồng lúa sang trồng sầu riêng…
Tránh đi vào vết “xe đổ”
Kể từ khi một số loại quả của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch đi Trung Quốc, giá bán tăng lên, người dân có hiện tượng đổ xô đi chặt hạ những cây trồng khác để chuyển sang cây trồng có giá trị mới. Trong khi việc tự phát tăng diện tích cây trồng không theo khuyến cáo, hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn sẽ gây rất nhiều hậu quả và hệ luỵ liên quan.
Hồ tiêu, cam,…đều là những cây trồng gặp nạn trồng – chặt khi giá cả lên xuống
Đánh giá từ chuyên gia, nếu không có các giải pháp kịp thời thì sầu riêng sẽ đi vào vết “xe đổ” của hồ tiêu, cam. Bắt đầu từ mức giá 100.000đ/kg vào năm 2010, đạt đỉnh ở mức 230.000đ/kg vào năm 2015, nhiều gia đình đã thành tỷ phú chỉ sau vài vụ hồ tiêu.
Hệ quả là người dân dồn hết vốn liếng, vay ngân hàng đổ xô đi trồng hồ tiêu. Hệ quả là tiêu rớt giá, nông dân điêu đứng vì nợ nần. Tương tự, cam vốn được xem là cây chủ lực tạo nên những ngôi làng tỷ phú ở Hoà Bình, Hà Giang…thì đến nay cũng rơi vào tình cảnh được mùa rớt giá.
Theo định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đến năm 2030, diện tích sầu riêng cả nước là 65.000 – 75.000ha. Tuy nhiên, con số này hiện nay đã lên đến hơn 80.000 ha và vẫn đang tiếp tục gia tăng. Nếu không tích cực giải quyết thì tình trạng “trồng – chặt” lại tiếp tục diễn ra khi mới chi 20% sản lượng sầu riêng xuất sang thị trường Trung Quốc.
Việc mở rộng diện tích trồng sầu riêng, thậm chí ở các vùng có đất đai, sinh thái không phù hợp, đặc biệt là những vùng nhiễm mặn, nhiễm phèn, vùng không chủ động được tưới tiêu sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng về năng suất và chất lượng sầu riêng Việt Nam.
Theo Ánh Linh
